Solne miasto Wieliczka - podziemne cuda z soli

Kopalnia Soli w Wieliczce to jedno z najwspanialszych dzieł ludzkiej pracy i artyzmu, ukryte głęboko pod ziemią. Od ponad 700 lat to podziemne miasto fascynuje odwiedzających swoją niepowtarzalną atmosferą, historią i kunsztem wykonanych w soli dzieł sztuki.

Historia kopalni

Kopalnia Soli w Wieliczce rozpoczęła swoją działalność już w XIII wieku, co czyni ją jedną z najstarszych kopalni soli kamiennej na świecie. Pierwsza wzmianka o wydobyciu soli w Wieliczce pochodzi z 1044 roku, ale systematyczne wydobycie rozpoczęło się około 1250 roku.

Przez wieki kopalnia była głównym źródłem bogactwa dla polskich królów. Sól była nazywana "białym złotem" i stanowiła jeden z najważniejszych artykułów eksportowych średniowiecznej Polski. Wpływy z kopalni finansowały budowę kościołów, zamków i całych miast.

Wydobycie soli zakończono w 1996 roku, ale kopalnia kontynuuje swoją działalność jako unikalna atrakcja turystyczna i miejsce lecznictwa uzdrowiskowego.

Wpisanie na Listę UNESCO

W 1978 roku Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co było ogromnym wyróżnieniem i potwierdzeniem jej wyjątkowej wartości kulturowej i historycznej.

Kryteria, które zadecydowały o wpisie na listę UNESCO:

• Unikalne dzieło sztuki ludzkiej
• Świadectwo cywilizacji, która już nie istnieje
• Wyjątkowy przykład architektury podziemnej
• Bezpośredni związek z żywą tradycją i historią

Struktura kopalni

Kopalnia rozciąga się na dziewięciu poziomach, sięgając głębokości 327 metrów. Całkowita długość korytarzy wynosi około 245 kilometrów, a łączna objętość wyrobisk to około 2,5 miliona metrów sześciennych.

Poziomy kopalni:

• Poziom I (64 m) - najstarszy, z XIV wieku
• Poziom II (91 m) - trasa turystyczna
• Poziom III (135 m) - sanatorium i konferencje
• Poziomy IV-IX (do 327 m) - niedostępne dla turystów

Najważniejsze komory i atrakcje

Kaplica św. Kingi

Najbardziej znana i najbardziej okazała komora kopalni. Wykuta w całości w soli kamiennej, ma wymiary 54 x 17 metrów i wysokość 12 metrów. Wszystkie elementy wyposażenia - ołtarz, figury, żyrandole - zostały wyrrzeźbione z soli przez górników.

Kaplica jest poświęcona św. Kindze (Kunegundzie), patronce górników, która według legendy sprowadziła sól do Polski. W kaplicy odbywają się śluby, koncerty i inne uroczystości.

Komora Staszica

Jedna z największych komór kopalni, nazwana na cześć Stanisława Staszica. Mieści się tu podziemne jezioro i scena, na której odbywają się koncerty i spektakle. Akustyka komory jest wyjątkowa dzięki naturalnym właściwościom soli.

Komora Kopernika

Komora z XVI wieku, w której można zobaczyć odtworzony warsztat średniowiecznego górnika. Znajduje się tu także pomnik Mikołaja Kopernika, wyrrzeźbiony w soli.

Jezioro Weimar

Podziemne jezioro solankowe o głębokości 9 metrów. Nazwa pochodzi od wizyty księcia Weimaru w 1784 roku. Jezioro ma lecznicze właściwości i jest wykorzystywane w terapiach sanatoryjnych.

Sztuka w soli

Kopalnia Wieliczka to także galeria sztuki ludowej. Górnicy przez wieki tworzyli w soli prawdziwe dzieła sztuki:

Rzeźby

Setki rzeźb przedstawiających postaci historyczne, sceny religijne i mitologiczne. Najsłynniejsze to:

• Król Kazimierz Wielki
• Mikołaj Kopernik
• Św. Kinga
• Scena z Ostatniej Wieczerzy

Baśnie i legendy

Współczesne rzeźby przedstawiające postaci z polskich baśni i legend, w tym krasnale, smoki i inne fantastyczne stworzenia.

Właściwości lecznicze

Mikroklima kopalni ma wyjątkowe właściwości lecznicze, szczególnie korzystne dla osób z chorobami układu oddechowego:

• Stała temperatura: 14-16°C przez cały rok
• Wilgotność: 70-80%
• Powietrze: wolne od alergenów i zanieczyszczeń
• Aerozol solny: korzystny dla układu oddechowego

Sanatorium uzdrowiskowe

Na trzecim poziomie kopalni działa sanatorium specjalizujące się w leczeniu:

• Astmy oskrzelowej
• Alergii
• Przewlekłych zapaleń oskrzeli
• Chorób skóry

Trasy turystyczne

Trasa Turystyczna

Klasyczna trasa obejmująca najważniejsze komory i atrakcje kopalni. Długość: 3,5 km, czas zwiedzania: 2-3 godziny. Trasa prowadzi przez:

• Komorę Nikiszowca
• Komorę Janowice
• Kaplicę św. Kingi
• Komorę Staszica
• Sklep z pamiątkami

Trasa Górnicza

Dla bardziej wymagających turystów, pokazująca prawdziwe oblicze pracy górniczej. Zwiedzający otrzymują specjalne ubrania i hełmy, a przewodnik opowiada o technikach wydobycia soli.

Trasa Zagłębia

Najnowsza trasa pokazująca najstarsze części kopalni i historię wydobycia soli od średniowiecza.

Technologia wydobycia

Przez wieki w kopalni stosowano różne metody wydobycia soli:

Metoda komorowo-filarowa

Najstarsza metoda polegająca na wykuwaniu komór i pozostawianiu filarów soli jako podpory. Ta metoda była stosowana do XVII wieku.

Metoda ługowania

Od XVII wieku zaczęto stosować metodę ługowania - rozpuszczania soli wodą i pompowania solanki na powierzchnię. Metoda ta była bardziej efektywna i bezpieczna.

Współczesne techniki

W ostatnich dekadach działalności kopalni stosowano nowoczesne techniki wydobywcze z użyciem maszyn i systemu transportu kolejowego.

Legendy i tradycje

Legenda o św. Kindze

Według legendy, węgierska księżniczka Kinga, która poślubiła księcia Bolesława Wstydliwego, otrzymała w posagu kopalnię soli. Wrzuciła swój pierścionek do kopalni na Węgrzech, a gdy przybyła do Polski, znalazła go w pierwszej bryłce soli wydobytej w Wieliczce.

Tradycje górnicze

Górnicy wytworzyli bogate tradycje, obyczaje i bractwa. Mieli własne święta, procesje i ceremonii. Szczególnie ważne było święto św. Barbary, patronki górników.

Kopalnia dzisiaj

Obecnie Kopalnia Soli w Wieliczce to:

• Najczęściej odwiedzana atrakcja turystyczna w Polsce
• Miejsce konferencji i wydarzeń biznesowych
• Centrum lecznictwa uzdrowiskowego
• Miejsce koncertów i spektakli
• Ośrodek badań nad dziedzictwem przemysłowym

Praktyczne informacje

Adres: ul. Daniłowicza 10, 32-020 Wieliczka

Godziny otwarcia: Codziennie 7:30-19:30 (sezonowo)

Temperatura: 14-16°C (zabierz ciepłą odzież)

Czas zwiedzania: 2-3 godziny

Dostępność: Ograniczona dla osób niepełnosprawnych

Ciekawostki

• Kopalnia odwiedza rocznie ponad 2 miliony turystów
• Najgłębsza komora turystyczna znajduje się na głębokości 135 metrów
• W kaplicy św. Kingi odbywa się rocznie około 400 ślubów
• Kopalnia ma własną pocztę podziemną z unikatowymi znaczkami
• W kopalni kręcono sceny do kilku filmów fabularnych